Bir vaxtlar kütlə üçün ən asan çörək pulu qazanmaq ona-buna baha qiymətə ev sırayıb maklerlik etmək idisə, məlum böhrandan sonra yeni dəb gəldi — əlinə bir taxta alıb yolun kənarında dayanan maşınlardan pul tələb etmək. Normal parking sisteminin olmaması həqiqətən biabırçı situasiya yaradıb. Əhalinin sıx toplandığı istənilən yerdə naməlum mənşəlli insanlar peyda olur, konkret reketliklə insanlardan pul yığırlar. Özü də xahişlə yox, məhz pul TƏLƏB etməklə. Bilmirsən verdiyin bu pullar həqiqətən dövlət büdcəsinə gedir, yoxsa bu dələduzluğun yeni müasir növüdür. Yəqin elə dələduzluqdur — çünki ödəmələr zamanı heç bir çek verilmir, bu isə bir başa dövlət vergisindən yayınma deməkdir. 90% hallarda konfliktlərə qarşı kompleksli millətimiz pulu ödəyir — ödəyim, təki başım dinc, əsəblərim sakit olsun.

Cəzasızlığa güvənib, indi bu növ dələduzluq sahilyanı çimərliklərə də yol açıb — bu günləri bir əcaib situasiyaya ilə rastlaşdım. Kürdaxanı bağları ətrafında (ora Pirşağı da deyirlər) əntiqə bir çimərlik yerləşir. Çimərlik digərlərinə nisbətdə çox kiçik, amma dənizin suyu çox təmizdir. Çimərliyin özü kiçik olduğundan ətrafları boş qumlaqlığdan ibarət idi. İdi… Amma bu ildən etibarən orada “quş-qondular” sayağı bəsit 3-4 “besedkalar” tikib, bütün çimərliyi 2-3 nəfərin arasında bölüb, özününki elan ediblər. Kim bölüb, necə bölüb, heç kimin xəbəri yoxdur. İndi bağ sahibləri dənizə çıxmaq üçün mütləq kiminsə “obyektinə” daxil olmalıdırlar. Onu da qeyd edim ki, araşdırma apardım və sən demə bu torpaqlar sırf dövlət reyestrində olan torpaqlardır, yəni torpaqların faktiki sahibi dövlətdir. Deməli bu quşqondular da qanunsuzdur. Bunu müvafiq orqanlar araşdırar, biz isə çimərlikdə istirahət edən şəxsləri narahat edən problemə toxunaq — qanunsuz pul yığımları. İndi çimərlikdə istirahət etmək istəyən şəxsdən məcburi yer haqqı (!) tələb olunur. Sual olundu ki, bu sahibsiz dəniz sahili üçün niyə yer haqqı ödənilməlidir, deyir bura bizim obyektin (obyekt deyərkən, uzaqda görünən qanunsuz bəsit 3-4 “besedka” nəzərdə tutulur) dənizidir (!). Analoqu olmayan iddia! Təsəvvür edin, gedib sahildən kənarda bir-iki qanunsuz “besedka” tikin, sonra da dənizi özünüzünki elan edin. OK. Bununla da razılaşdıq və “yer haqqı” ödəməyə razılıq verdik, amma bir şərtlə — bizə ödəniş aparıldığına dair çek veriləcək. Sən demə bunların nəinki kassa aparatı, heç ümumiyyətlə çekin nə olduğundan anlayışları belə yoxdur. “Bəs siz dövlətə vergi vermirsiniz?!” sualına cavab isə vəziyyətin nə qədər absurd olduğunu göstərir — cavab, sitat — “buranın yiyəsi özü “naloqda” işləyir!”. Sitatın sonu…
Allah köməyimiz olsun!
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Hamısı mənimdir! Azərbaycan reallıqları

Bu gün yolum Hyundai Servisə düşmüşdü. Təsadüfən yeni Grandeuru gördüm — Möhtəşəm. Həm xarici görünüşdən — eksteryerdən, həm də daxildən — interyerdən super! Hələ də təəssürat altındayam. Yeni arzum peyda oldu. =)
Reklam çarxına da söz ola bilməz:

Qısa variant:

Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Hyundai yeni Grandeur-u təqdim etdi!

Son günlər fars şovinizmində boğulan İranın Azərbaycana mənəvi hücumu daha da intensivləşib. Sosial şəbəkələrdə dalbadal Azərbaycan ərazi bötüvlüyünü şübhə altına alan səhifələr yer alır, konkret yalan məlumatlar (xəbərimiz yoxdur, sən demə havalanmış farsların iddiasına görə danışdığımız türkcə əslində türkcə deyilmiş, farsiymış :))  yayan saytlar yaradılır. Bir bu səhifələrin insanlara çatdırmaq istədiyi “həqiqətlərə” diqqət yetirin — on.fb.me/o782iJ və on.fb.me/pMPFzA — molla rejiminin əsl mahiyyətini anlayacaqsınız.

Bu azmış kimi, fürsətdən istifadə edib iki türk qardaşın tarixdə buraxdığı bir səhvdən maksimum “faydalanmağa”, onu yeri gəldi-gəlməz köpüklü ağızla qabartmağa çalışıb, Anadolu və Azərbaycan türklərini bir-birlərinə düşmən kimi təqdim edirlər. Söhbət Çaldıran döyüşü ətrafında yaranan söz-söhbətlərdən gedir. Bu səhvin özəyində liderlərin, fərdlərin səhvləri yer alır, bu da qanı, dili, dini bir olan bir millət üçün düşmən olmağa əsla yetməz. İslamaz.com saytında bu olaya aydınlıq gətirən gözəl bir tarixi araşdırmaya rast gəldim, Sizlərlə bölüşürəm. Araşdırma dini prizmadan nəzərə alınıb, amma ümumi abu havanı düzgün çatdırır:
Şahın düşməni
Səlim uşaqlıqdan öz qəddarlığı ilə seçilirdi. Məhz onun bu xüsusiyyəti Sultan II Bəyazidi vadar etdi ki, Səlimi deyil, digər oğlu – Əhmədi vəliəhd təyin etsin. Lakin Səlim bununla razılaşa bilməzdi və atasına qarşı ordu yığaraq İstanbula hücum etdi. Sultan Bəyazid oğlunun ordusunu darmadağın etdi və Səlim Krıma qaçmalı oldu. Burada güc toplayan şahzadə yenidən atasına qarşı ordu çəkir. Osmanlı saray salnaməçilərinin yazdığına görə, 1512-ci ildə Sultan Bəyazid taxtdan imtina edərək onu Səlimə təhvil verir. Lakin bu məlumatın nə qədər düzgün olması şübhəlidir. Çünki, ilk günlərdən Sultan Bəyazid oğlunun hakimiyyətə gəlməsinə müxalif idi. Bəzi tarixçilərin iddiasına görə Səlim atasını öldürür və bu yolla hakimiyyətə gəlir. Hər halda, 1512-ci ildə İstanbula girən Səlim özünü sultan elan edir və dərhal qardaşlarını və digər kişi qohumlarını öldürtdürür. Bununla o, sultanlığa iddia edə biləcək bütün şəxslərdən canını qurtarır. Məhz belə bir vəhşiliyinə görə Səlim “Yavuz” (zalım) ləqəbi alır.
1513-cü ildə Sultan I Səlim Anadoluda yaşayan şiələrin qətliamını törədir. İqrar Əliyevin orta əsr tarixçilərinə istinadən yazdığına görə o, 7 yaşdan 70 yaşa qədər 70 min şiə öldürür. Digər məlumatlarda isə Səlim 45 min şiə-türkün qanına bais olur. Bundan sonra o, 1514-cü ilin may ayında Səfəvi dövlətinə tərəf yürüyərək Şah İsmayılla müharibəyə qalxır. Lakin müsəlman qanının tökülməsini istəməyən Şah İsmayıl xeyli müddət Səlimi müharibə fikrindən daşındırmağa çalışır. Sultan Səlim Şaha dörd təhqiramiz məktub yazdıqdan sonra Şah İsmayıl ona bu cavabı göndərir:
Mən pirimi haqq bilirəm,
Yoluna qurban oluram,
Dün doğdum, bu gün ölürəm,
Ölən gəlsin – iştə meydan.
Avqustda Maku şəhəri yaxınlığındakı Çaldıran çölündə iki ordu qarşılaşır və Şah İsmayıl bu savaşda məğlub olur. Sultan Səlim Avropa ölkələrindən aldığı artilleriya (300 top) sayəsində Səfəvi ordusuna qalib gələ bildi. Rəvayətə görə, Şah İsmayıl toplara nifrət edirdi və deyirdi ki, əsl cəngavər toplara deyil, qolunun gücünə arxalanmalıdır. Digər rəvayətə görə, Şah məğlub olduğuna görə itiliyi ilə məşhur olan qılıncını Sultana hədiyyə edir. Səlim həmin qılıncla topun lüləsini kəsə bilməyəndə, Şaha xəbər göndərir ki, ona öz qılıncını deyil, başqasını verib. Şah İsmayıl isə cavab verir: “Qılınc həmin qılıncdır, bilək həmin bilək deyil”. Sultan Səlim Yavuz Səfəvi dövlətinin Osmanlı ilə sərhədində yerləşən vilayətləri zəbt etdikdən sonra Şərqə tərəf irəliləməyə istəyir. Lakin yeniçərilərin üsyanı nəticəsində Sultan Səlim Anadoluya qayıtmalı olur. Şah İsmayıl isə Sultandan intiqam almağa qalxmadı.
Sultan Səlimin bu davranışını onun sünni təəssübkeşçisi olması ilə səhvən əlaqələndirilənlər də var. Belə ki Anadolu ərazisində şiələrin qətliamını törətmək və Səfəvilərə hücum etmək üçün o, “kafirlərə qarşı cihad” elan etmişdi. Hətta bunun üçün bəzi sünni üləmalarını fətva verməyə vadar etmişdi. Bütün bunlar Səlimin siyasi ambisiyalarına xidmət edən bir manevr idi. Çünki, Osmanlı və Səfəvi dövlətləri ərazisində yaşayan türklər qohum tayfalar idi. Məzhəb fərqi burada yaşayan tayfaları bir-birinə düşmən etmirdi, lakin Sultan Səlim bu fərqliliyi düşmənçiliyə çevirməyə bacardı. Bunun üçün sadəcə insanların dini təəssübkeşliyini işə salmaq lazım idi. Sonrakı tarix göstərir ki, Sultan Səlim şiələrə qarşı amansız davrandığı kimi, sünnilərin də qanını tökürdü.
Səfəvilərlə müharibədən sonra o, əvvəlcə Elbistana (Ələbusteyn) hücum edib və buranın hakimi Əlaüddövləni öldürdü. Elbistanın Zülqədər sülaləsi (sünni) Şah İsmayılın məmləkətinə pənah aparıb indiki Qax, Zaqatala və Qazax rayonları ərazisində məskunlaşdılar. Daha sonra Sultan Məkkə və Mədinə valisinə hücum edərək müqəddəs torpaqların əmin-amanlığını pozmuş oldu. Məkkə və Mədinənin zəbtindən sonra Səlim özünü “iki müqəddəs şəhərin xadimi” elan etdi. 1516-cı ildə o Qüdsü də müharibə meydanına çevirdi. 1517-ci ildə Misirin paytaxtına daxil olaraq 50 min insan qətlə yetirir. Eyni zamanda o, 800 məmlük bəyinin boynunu vurmağı əmr edir. O, Qahirədə yaşayan Abbasi xəlifəsini məcbur etdi ki, xəlifə titulunu ona versin. Beləliklə də, Sultan Səlim 1517-ci ildə özünü müsəlmanların xəlifəsi elan etdi.
Xalqın xidmətində
Sultan Səlimin işğal etdiyi bəzi əraziləri qaytardıqdan sonra Şah müharibələrə son qoyur. Böyük siyasətçi və hökmdar olmaqla yanaşı, Şah İsmayıl “Xətai” ləqəbi ilə tanınan gözəl bir şairdir. Onun Azərbaycan türkcəsində yazdığı əsərlər ədəbiyyatımızın incilərindən sayılır. Həmçinin Şah əla xəttat, bərbət ifaçısı və xanəndə olub. Özü də məmləkətində incəsənətin inkişafına böyük önəm verirdi. Onun yazdığı şerlər aşıq və dərvişlərin dillər əzbəri idi. Şah İsmayılın xalqın rəğbətini qazanmasına əsas səbəblərdən biri də, onun vergi siyasəti idi ki, öncəki hökmdarların saysız-hesabsız vergilərinin sayı xeyli azaldılmışdı. Bundan əlavə, şah tarixdə ilk dəfə türk dilinə rəsmi status vermişdi. Onun sarayında fars dili ilə yanaşı türk dilində də danışırdılar. Maraqlı faktdır ki, Şah İsmayılın qatı tənqidçilərindən olan İsgəndər Pala özünün “Şah və Sultan” əsərində etiraf edir ki, Sultan Səlim Şah İsmayılla farsca danışdığı zaman o, Sultana türkcə cavab verirdi. Hətta müəllif öz təəccübünü gizlətmir ki, İran hökmdarı türkcə, türk hökmdarı isə farsca danışırdı. Şah İsmayılın apardığı siyasət nəticəsində türk dili və ədəbiyyatı xeyli inkişaf etdi və yayıldı. Hətta XVII əsrin birinci yarısında Səfəvi sarayında Holştin səfirliyində katib işləyən Adam Oleari “Səyahət” kitabında yazırdı: “… İran şairləri fars və türk dillərində şerlər yazırdılar və iranlılar onları həvəslə oxuyurlar, çünki hər iki dil eyni şəkildə geniş yayılıbdır”.
Abbasqulu Ağa Bakıxanov “Gülüstani İrəmdə” yazır: “… Hicri 930-cu ilin əvvəllərində (miladi 1524)… Şah İsmayıl vəfat etdi. O, mehribanlıqda dünyanı işıqlandıran və qəhrəmanlıqda düşməni yaxan, od məcazlı bir sultan idi. Qurmuş olduğu səltənətin mühüm işlərinə məşğul olmasına baxmayaraq, Şah İsmayıl alimlərlə müsahib olub, şer söyləməyə də mail idi”.
Təsadüfi deyil ki, dahi Füzuli Şah İsmayılı “öz zəmanəsinin padişahı” adlandırırdı. Füzuli yaradıcılığı dövrünün böyük hissəsi Kərbəlanın Səfəvi hakimiyyəti altında olduğu zamana təsadüf edir. Böyük alim və şair Məhəmməd Füzuli öz alleqorik “Bəngü-Badə” poemasını da (“Şərab və Tiryək”) Şah İsmayıla ithaf edib. Bu əsərdə “şərab” sözü altında məcazi olaraq Osmanlı, “tiryək” sözü altında isə Səfəvilər nəzərdə tutulur.
“Xətai” ləqəbinin sirri
Şah İsmayılın özünə “Xətai” təxəllüsünün götürməsinin səbəbi dəqiq məlum deyildir. Bəziləri hesab edir ki, ləqəbin kökü “xəta” deyil, “xətay”dır. Xətay isə türk tayfalarından birinin adı olub. Digər rəvayətə görə, Şah İsmayıl:” Mən doğulanda dünyaya yox, xətalar içinə gəlmişəm. Lakin həmişə mənə bir hikmətli səs deyir ki, bu xətaların hamısından çıxacaqsan. O xəta sözü taleyimdə yox, gələcək ləqəbimdə qalacaq.” – deyirdi.
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Əli Laricani: “Mən problemin həll yollarını dedim”

Möhtəşəm çarxlar silsiləsi davam edir — bunu öz ana dilimizə lokalizasiya etməyə bilməzdim — çox şirin balalar haqqındadır. Süjet Malaziyada baş verir — Çin əsilli balaca ekran qarşısında bir müsəlman qıza öz böyük sevgisi hissi haqda bölüşür. Çarx rasizmə qarşı Leo Burnett Kuala Lumpur təşkilatı tərəfindən yaradılıb. Mütləq baxın!

Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Youtube

Azərbaycan xalqı paradokslar xalqıdır. Bir tərəfdən muğama yüksək dəyər deyib, elitar səviyyəyə qaldırdığımız zaman, digər tərəfdən əksəriyyət Üzeyir, Balabəy və sairləri kimi gənclərin analoqu olmayan yaradıcılığının vurğunudur. Bəli, bu belədir. Mobil xidmətlərə gələn sifarişləri nəzərə alsaq, kütlənin 90% Üzeyiri seçir. Nə muğam, nə meyxana, nə də digərləri… məhz Üzeyir. Əslində bu fenomendir, Azərbaycan xalqının özünə məxsus fenomeni. Röya, Rəqsanə, Xumar. İndi də — Üzeyir.

Məsələyə gəlin başqa prizmadan baxaq — təkəbbürdən sinəsinə döyən Elmlər Akademiyamız var, amma faktiki bir işə yaramır. Deyirəm, bəlkə oturub  heç olmaya  Üzeyir fenomeni üzərində düşünsünlər. Araşdırma aparılsın — kütlə səviyyəsinin bu həddə enməsinin sirri nədir?! Bəlkə öyündüyümüz quruculuq işləri əksəriyyəti əhatə etmədiyindən kütlə daha da deqradasiyaya məruz qalıb?! Bəlkə səbəb təhsildə rüşvətin tüğyan etməsi və bunun nəticəsi olaraq gənclərimizin elmlə deyil, mənasızlıqlarla məşğuliyyətidir?! Hər nədirsə, amma hər kəs susur.
Üzeyir isə öz “yaradıcılığından” qalmır. Bu günlərdə onun yeni bir xiti işıq üzü gördü — Zəngimcell (Full versiya). İndi mobil xidmətlər təklif edən şirkətlər yenidən sifarişlərin pik həddini yaşayırlar. Acaba, bu ne ya?! =)

Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Şok! Üzeyirin Zəngimcell xiti (tam versiya) 😀

Şablon cümlə — “çoxdandır ki, bloq üçün vaxt tapıb bir şey yazmıram”. Hə, belədir. Amma buna baxmayaraq son günlər bloqda paradoks yaşanır. Bloqu ziyarət edənlərin sayı bilmirəm nədən, amma durmadan artır. Artıq saytı gün ərzində unikal IP ilə ən azından 800 nəfər ziyarət edir. Halbuki, bloqu daim yenilədiyim vaxtlar bu göstərici maksimum 300-350 olardı. 800 nəfərin 30% (bu edir 240 nəfər) Google həzrətləri vasitəsilə, qalan 70% (bu da edir 560 nəfər) bir başa saytın ünvanını yığaraq daxil olur. Nə məsələdir, bilmirəm. Maşallah! =)
Keçim əsas məsələyə. Çoxdandır ki, video çarxlarla paylaşmıram. Ənənəyə davam:
Qarşılayın — deyilənə görə, ölkəmizdə keçiriləcək Eurovision mahnı müsabiqəsinə Rusiyadan cinsi azlıqların nümayəndəsi qatılacaq. Rusiyanın bu analoqu olaman kinayəsi heç anlaşılan deyil. =)

Öz aramızdı, amma klip və mahnının yeri var. Əsl “mırt style”.
***********************************************************
Elə növbəti çarx da əvvəlkindən mırtlığı ilə geri qalmır:

***********************************************************
Bizimkilər naməlum “nano-texnologiyalarla” öyündüyü zaman, əcnəbilər sözünü həqiqi mənasında möcüzələr yaradırlar — Robot-rəssam:

***********************************************************
Samsung kreativləşməyə başlayıb. Samsung Galaxy Tab üçün həm baxımlı, həm də informativ bir çarx:

***********************************************************
Kreativlik demişkən — kreativliyi hər yerdə tapmaq olar — vibrasiyada belə!

***********************************************************
Həvəskarlar tərəfindən çəkilmiş, amma professionalların belə qəbul etdiyi əla bir çarx.

***********************************************************
LG Optimus. Smartfonarın yarışı. =))

***********************************************************
Və sonda. Bu çarxı reklam sahəsinin şah əsəri sanıram — Samsung Galaxy S II — Barmaqlara azadlıq ver! Super!

Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
İstirahət edək. Ən möhtəşəm çarxlar

Bu gün Avropanın məşhur Euronews telekanalı Qarabağa dair keçiriləcək Kazan görüşü barədə böyük süjet hazırlayıb — əvvəlcə konflikt haqda qısa məlumat verilib, daha sonra hər iki tərəfin prezidentlərindən müsahibə alınıb.
Siz erməni dığasının danışığına fikir verib, nə qədər xırdaçı, nə qədər iyrənc millət olduqlarını bir daha sübut edib, hələ bir utanmadan Naxçıvana da iddia qaldırır… Nəsə. Davamını buyurub özünüz izləyin:

Mətni biraz dəyişdim:
Президент Азербайджана: “Конфликт в Нагорном Карабахе не заморожен”
Президент Армении (Западный Азербайджан): “Нас интересуют встречные компромиссы по Нагорному Карабаху”
Нагорно-карабахский конфликт – одно из трагических событий ХХ века, не урегулирован по сей день. В 1991 году армянское население этой автономной области в составе Азербайджана под давлением СССР высказалось за независимость Нагорного Карабаха. Армения (страна, которая в свою очередь тоже была создана имперской Россией на исторических землях Азербайджана) поддержала это стремление. Возникший вооруженный конфликт межу Арменией и Азербайджаном привел к гибели около 30 тысяч человек, более миллиона граждан Азербайджана стали беженцами.
Накануне этой встречи президенты Азербайджана и Армении (Западный Азербайджан) согласились объяснить свои позиции в интервью Евроньюс.
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Kazan görüşü Euronews-un obyektivlərindən…

Neçə gündür rus mətbuatı qondarma Cənubi Osetiya respublikasında baş verən absurd olaylardan söz açır. Olayların ssenarisini də eləbil Qazaxıstanın ümummilli kaftarı Nursultan yazıb — oxşar hadisələr bu yarıtanınmış respublikada da baş verməkdədir… İlahi, diktatorlar necə də bir-birlərinə bənzəyir, yəqin eyni əqli çatışmamazlıqdan əziyyət çəkirlər.
Hə, keçim olaya — guya “prezident” Eduard Kokoytı 3-cü dəfə prezident olmaqdan imtina edib, ölkədə (qurumda) demokratik seçki keçirmək fikrindədir. Amma… və “təbii ki”, xalq Kokoytonun getməsini “istəmir” və buna dair ümumxalq etirazları baş qaldırıb, minnət kampaniyaları qurulur. Kokoytu isə deyir — kişi sözünün ağası olar, daha prezident olmayaJam! Görünür, o da Qazaxıstanlı kaftar kimi xalqın “inadkar tələblərinə” rəğmən, “QƏTİ” getmək qərarı verib… Qazaxıstanda bu getmə söhbətinin nə ilə sonunclandığının şahidi olduq, indi bu teatral səhnəciyin Osetiyada nə ilə bitəcəyini müşahidə edək…

Səhnəcik isə vüsət almaqdadır – bu gün qondarma respublikanın qondarma parlamentinə qondarma silahlı güvvələrinin 100-dən çox təmsilçisi basqın edib. Tələbləri də Cənubi Osetiyanın analoqu olmayan liderinin 3-cü dəfə prezident seçilməsi üçün qondarma qanunvericiliyə müvafiq qondarma düzəlişlərin edilməsi olub. Sözsüz. =))
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Son olaylar. Nələr baş verir?!

Fikrimcə, cəmiyyətimizin ən böyük problemlərindən biri də bəzi fərdlərin “başqasına aftafa tutmaq” sindromundan ifrat halda əziyyət çəkməsidir. Başqasına aftafa tutanlar kimlərdir?! Adət üzrə belələri cəmiyyətin qalıqları, həyatda uğursuz və paxıl insanlardır. Onların həyat kredoları cılız ambisiyalarından doğan və aidiyyatı olmadıqları iki müxtəlif fikir daşıyıcısın konfliktinə müdaxilə edib, yalnız birinin tərəfini tutub, bununla da tutduğu tərəfin hörmətini, diqqətini qazanmağa cəhd etməkdən ibarətdir.

Bir misal — bəzən görürsən konflikt edən tərəflər yalan olur, araya söhbətdən kənar, amma hansısa bir tərəfə tükənməz aftafa tutmaq eşqiylə yaşayan birisi qarışır, bir tərəfi tərifləyib, digər tərəfi dayanmadan aşağılayır. Göstərmək istəyir ki, guya bu şərəfsizin tərəfini saxladığı insana canı yanır deyə onu dəstəkləyir, lakin əsl səbəb başqadır — şəxsi ambisiya və maraqlar. Adət üzrə həddən artıq qeyri-obyektiv olur, ola bilsin bu yolla aftafa tutan alçalmış qürurunu kiçik də olsa kompensasiya etməyə çalışır… Ola bilsin… özlərinə görə, hə. Amma əslində necə mənəviyyatsız olduqlarını konfliktin hər iki tərəfinə bir daha göstərirlər.
Başqasına aftafa tutanlardan daha da iyrənc digər bir növ var ki, o da 2 ayaqlı qlistlərdir. Hərfi mənada qlist — bağırsaq soxulcanına deyilir. 2 ayaqlı qlistlər — sözü üzə deyə bilməyib, söhbətə dəxilsiz insanlara digər tərəflə bağlı qeybət edən şərəfsizlərə deyilir. Belə olan halda qlist rolunu konfliktin 2 tərəfindən biri oynaya bilər.
2 ayaqlı qlistlərin 2 müxtəlif növü var — real və virtual qlistlər. İkinci halda (virtual — qlistliyin kifayyət qədər yeni formasıdır) qeybət arxa plana keçir və cəsarətsizlik və qorxaqlığın vəhdətindən formalaşan qlistin psixologiyası onu digər tərəfə mesaj kimi sosial şəbəkələrdə və ya müxtəlif forumlarda ünvansız (!) təhqiramiz status (post) yazmağa vadar edir. Status (post) qeyd etdiyim kimi, mütləq ünvansız olmalıdır — bu yolla onlar özlərini sığortalanmış olduqlarını düşünürlər. Ümumiyyətlə, bu kimi primitiv düşüncə qlistin əsl göstəricisidir. Səbəb isə eynidir — şərəfsizlik, mənəviyyatsızlıq və özünə güvən hissinin olmamasıdır.
Bu tip xüsusiyyətlərin zəiflik əlaməti olaraq əslində qadınlara daha yaxın olmasını fikirləşmək olardı, amma əfsuslar olsun ki, müasir dövrümüzdə adını “kişi” qoyub, amma cəsarətsizlikdən aftafa tutub, şərəfsizlikdən qlistlik edənlər də az deyil.
Aftafa tutanlara, 2 ayaqlı qlistlərə sözüm?! Nə deyim axı, boyunuzu yerə soxum. =)
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Başqasına aftafa tutmaq sindromu. 2 ayaqlı qlistlər

Düzünü deyim, yerli ədəbiyyatımızın zamanın nəbzini tuta biləcək tək-tük nümayəndələrindən biri Əli bəy Əkbərin “Sərdar” adlı kiçik hekayəsini ən azından 5 dəfə təkrarən oxudum. Möhtəşəm.
Müəllifin yazı üslubu çox xoşuma gəldi – yüngül və yorucu olmayan, oxucunu daim maraqda saxlayan yazı tərzi. Hekayədə sadizm elementləri ilə haqq-ədalətin nəhayət ki, öz layiqli yerini tapması hissi gözəl bir ahəngdə birləşir. Oxuyuram, gözlərimin önündə Kventin Tarantinonun növbəti filmi canlanır, amma Kventinin sırf qan paradı və senzuranın fiaskosuna çevrilən filmlərindən fərqli olaraq Əli bəyin bu kiçik əsəri, həm də özündə ağır yüklü bir mesaj daşıyır. Mesaj isə tək hekayənin bəhs etdiyi Türkəmistanı deyil, daha geniş məkanı əhatə edir. Bu gözəl hekayə ilə Sizləri də tanış olmağa dəvət edirəm.

SƏRDAR
Türkmənbaşı şiddətli bürküdən oyandı. Ağır hava və üfunət nəfəs almağı çətinləşdirirdi. Göz qapaqlarını çətinliklə aralayıb, gözlərini əlləri ilə ovuşduran Türkmənbaşı qaranlıq və havalandırılmayan bir məkanda olduğunu anladı.
“Bura haradı alə?”
Bədənini hərəkət etdirən Sərdar əmin oldu ki, əl və ayaqları işlək vəziyyətdədir. Qollarını aralamaq istəyəndə isə həddindən artıq dar, taxtadan düzəldilmiş bir qutunun içində olduğunu başa düşdü. Dirsklərini taxta divarlara dirəyən Saparmurad ayağa qalxmağa çalışdı, lakin başı ilə sərt bir cismə möhkəmcə vuraraq, gözlənilməz ağrıdan “s…m” deyib, təzədən uzandı.
Qüdrətli Sərdarın sol qolunda “A.Lange & Söhne” markalı saat vardı. Saatın düyməsini basaraq işığını yandırdı. Tarix 22.12.2006, saat isə 3 idi. Təəssüf ki, Türkmənbaşı gündüz, yoxsa gecə olduğunu müəyyən edə bilmirdi. Gözlərini yumub fikrə daldı.
***
Son günləri çox yaxşı xatırlayırdı. Ağır xəstə idi və bilirdi ki, hər an ölə bilər. Ona görə də miras işlərini tezbazar bitirmək, hakimiyyəti oğluna ötürmək üçün tələsməliydi. Tələsmişdi də. Bəs sonra? Burada xatirələr yox olur, hafizəsində boşluq yaranırdı…
İndi o, bu qəribə və qaranlıq yerdə uzanıb.
“Nə isə. Burdan çıxmaq lazımdır”.
Olduğu yeri müayinə edən Sərdar, tabutda uzandığını anladı. Deməli ölüb? Necə, nə vaxt? Ya da ölməyib, diri-diri basdırılıb. Xeyr, müsəlman adətlərinə görə onu tabutda basdırmazdılar. Deməli o, torpağın altında deyil. Bəs hardadır? Əşi, bunun nə əhəmiyyəti var axı? Buradan çıxış yolu tapmaq lazımdır. Vəssəlam!
Əlləri ilə bir daha divarları yoxladı. Hiss olunurdu ki, tabut çox keyfiyyətli və möhkəm hazırlanıb. Əlləri və ayaqları ilə tabutun müxtəlif yerlərinə zərbələr endirməyə başladı. Təpiyinin dəydiyi yerlərdə laxlama hiss olunmasa da, Sərdar təslim olmurdu – elə hey təpikləyirdi. Bir müddət sonra cırıltı səsi eşidildi. Mıxlardan biri axır ki, boşaldı və tabutun ayaq tərəfində əl boyda dəlik açıldı. Sərdar bu kiçik qələbədən ruhlanıb təpikləməyə davam etdi. 5 dəqiqə sonra tabutun sağ divarı gurultu ilə qopub yerə düşdü, baş tərəfi yana əyildi və bu vəziyyətdə asıla qaldı. Türkmənbaşı tabutun qapağını da asanlıqla itələyərək onu yerə atdı, özü də ayağa qalxdı.
Zülmət qaranlıqdan ətrafda heç nə görünmürdü. Olduğu yeri kor-koranə müayinə etməyə başladı. Bir-iki dəqiqə sonra təxminən 3 kvadrat metrlik yerdə olduğunu başa düşdü. Tavanın hündürlüyü isə 2 metrə yaxın olardı. Dörd tərəf kərpic divarlarla hörülmüşdü. Burada nə bir qapı, nə pəncərə, nə də havalandırma dəliyi yox idi.
Ruhdan düşən Türkmənbaşı, tabutun qapağına oturub hönkürtü ilə ağlamağa başladı. Aciz vəziyyətə düşmüşdü. Bir qədər sonra baş ağrısı və şiddətli aclıq hiss etməyə başladı. Bir yandan da dolmuş sidik kisəsi qasığına güclü təzyiq edirdi.
“Burda necə işəyim axı? Qapı da yox, pəncərə də!..”
Lakin başqa yolu yox idi. Tabutun qapağından qalxan Sərdar, otaqdakı künclərdən birinə yaxınlaşdı və doyunca işədi. Sidik kisəsini rahatladan Türkmənbaşı, tabutun yanına qayıtdı.
“Nəsə eləmək lazımdır… belə olmaz…”
Cibini eşələdi və… çox qəribədir – kibrit qutusu!
“Axı mən siqaret çəkmirəm. Bunu cibimə kim qoyub?”
Sevincindən çöhrəsini təbəssüm nurlandırdı. İşığa çox böyük ehtiyacı varıydı. Qutu dolu olmasa da, içində on-on beş kibrit olardı. Onlardan birini alışdırdı. Nəfəsini də saxladı ki, Allah eləməmiş kibrit hədər olar.
Sərdarın kibrit işığında gördükləri, bayaq apardığı manual müayinə zamanı yaranan təsəvvürlə örtüşürdü – çılpaq kərpic divarlar, soyuq beton döşəmə, iki metr hündürlükdə tavan, yerdə sınıq tabut… Kibritin alovu Türkmənbaşının barmaqlarını yalamağa başlayanda o, “ay bləd” qışqıraraq, çöpü yerə tulladı. Otaq yenidən qaranlığa qərq oldu.
Türkmənbaşı bir kibrit də yandırdı və araşdırmalarına davam etmək üçün sağa addım atanda ayağı sərt bir cismə toxundu. Cisim beton döşəmənin üstünə düşüb cingildədi. Ayaqlarının altına baxan Sərdar, uzun bir ling gördü. Lingin üstündə qurumuş sement parçaları varıydı. Tapıntısına sevinən Sərdar:
“Yəqin fəhlələr qoyub gediblər” düşündü.
Lomu yerdən qaldırıb var gücü ilə divara vurmağa başladı. Üçüncü zərbədən sonra kərpiclərdən biri qopub yerə düşdü. Türkmənbaşı daha bir kibrit yandıraraq, açılan deşikdən içəri baxdı. Öz otağı ilə eyni ölçülərdə olan qonşu otaqda qeyri-adi heç nə, hətta tabut da gözə dəymirdi.
Sərdar qonşu otağa keçməkdən ötrü, bədəninin ölçüsündə dəlik açana qədər, linglə divara zərbələr endirdi və sonda məqsədinə çatdı. Budur! Artıq onun bir yox, iki otağı var. Birincisində işədiyinə görə, Sərdar buranın tualet olmasına qərar verdi və tabutunu, daha doğrusu “çarpayısını” ikinci otağa sürüyərək, buranı yataq otağı elan etdi.
***
Boğazı susuzluqdan qurumuş, özü də yamanca acmışdı. Başa düşürdü ki, belə getsə gücünü büsbütün itirəcək. Odur ki, tələsmək lazımdır. Lomu götürüb yataq otağının divarını deşməyə başladı. Divardan bir kərpic düşəndən sonra, Sərdar spesifik qoxu hiss etdi. Belə çıxır ki, qonşu otaqda yeməli nəsə var. Özü də, bu yeməli şey hər nədirsə yaman kiflənib, qıcqırıb və iylənib. Ürəyi qalxdı. Lakin başqa yolu yox idi – Sərdar acından ölürdü.
Nəhayət, üçüncü otağa da keçməyə müvəffəq olan Sərdar, burada qoxunun mənbəyini axtarmağa başladı. Birdən damcı səsi eşitdi. Damcılar “pırt” səsi ilə beton döşəməyə çırpılırdı. Sərdar səs gələn tərəfə yönəldi. Bəxti gətirmişdi – tavanla divar arasındakı çatdan, su sızırdı. Sərdar ağzını iri açaraq, damcıların altına tutdu. Damcılar düz ağzına düşsə də, sızıntının tezliyi xeyli aşağı idi deyə, susuzluğu keçmirdi. Bu dəfə iki ovucunu suyun altına tutdu və su dolduqca, acgözlüklə içdi. Su içmə prosesi uzun çəkdi – düz bir saat sonra Sərdar susuzluğunun yatdığını hiss etdi.
“İndi də yemək tapmaq lazımdır”.
***
Çürümüş, iylənmiş ət qoxusu bayaqdan Sərdara dinclik vemirdi. Ağır lomu əlinə göürüb var gücüylə duvara vurdu. Hər zərbədən, hər düşən kərpicdən sonra, qoxu daha da şiddətlənirdi. Budur, artıq dəlikdən keçmək olar.
Kibriti qalmamışdı deyə, otağı əlləri ilə yoxlamağa başladı. Ürəyi bulanırdı. Sonda, otağın tən ortasında ayağı nəyəsə ilişdi. Əlini o əşyanın üstünə qoydu… diksindi. Bu, tabut idi və üfunətli qoxu tabutun içindən gəlirdi. Sərdar tabutun qapağından tutub var-gücü ilə dartmağa başladı. Qapaq təslim olmurdu. Sərdar lingi qapaqla tabutun arasına soxub qarmağa başladı. İki dəqiqə sonra, ağır qapaq tappıltı ilə yerə düşdü.
Otaq işıqlı olsaydı, çox güman ki, dəhşətli mənzərədən Sərdarı qusmaq tutardı – çürüməkdə olan cəsədin saçdığı kəmşirin, iyrənc qoxu cəsədin vahiməli görüntüsü ilə ahəng yaradırdı.
“Görəsən kimin meyididir?” – Sərdar ögüyərək düşündü.
***
Əlacı qalmamışdı. Yeməsəydi, acından öləcəkdi. Əlini tabutun içinə saldı və ölünün qolundan tutdu. Cəsəd artıq çürümüşdü deyə, Sərdar yüngülcə dartan kimi, qol çiyindən qoparaq onun əlində qaldı. Nəfəs almamağa çalışaraq, Sərdar qolun üstündən çürümüş pencək və köynək parçalarını təmizlədi. Qolun sahibi təxminən bir ay, ay yarım əvvəl ölmüş olardı. Dirsək hissəsində ət tamam çürümüşdü, oynaq sümüyü üzə çıxmışdı. Yaxşı ki, zil qaranlıqda bunların heç birini Sərdar görmürdü.
Çiyinə yaxın hissədə salanan ət parçasını qoparıb ağzına yaxınlaşdırdı. Çeynəməyə başladı. Qoxusu dəhşətli, dadı iyrənc idi. Qusmağı gəlsə də, aclıq hissi bu refleksi üstələyirdi. Sərdar çətinliklə çeynəyirdi. İkinci tikəni isə çeynəmədən, bütov uddu. Mədənin içində azğınlaşan şirə, vulkanın ağzından çıxmağa can atan lava kimi qida borusunu, qırtlağı dağıdırdı.
5 dəqiqə sonra, qoldan yalnız sümük qalmışdı. Sərdar sümüyü də tər-təmiz gəmirib onu bir neçə dəfə yaladı və otağın küncünə vıyıldatdı. Doymamışdı, yenə yemək istəyirdi, hətta ikinci qolu, ya da ayaqlardan birini yemək barədə düşündü. Amma bilirdi ki, bu günün sabahı da var. Buradan çıxmaq üçün daha nə qədər divar sındırmalı olacaq – məlum deyil. Bəlkə on, iyirmi, otuz, bəlkə də qırx? Elə isə cəsədə qənaət etmək lazımdır.
Sərdar üfunətli otağı tələm-tələsik tərk edərək, yataq otağına, tabutun yanına qayıtdı, qapağın üstünə oturdu. Sözsüz ki, məişət şəraiti yaxşılaşmışdı – çarpayı yerinə tabut, yorğan yerinə tabutun qapağı, yataq otağının yanında tualet. Bayaq cəsəd yediyi otaq isə, yeməkxana olacaqdı. “Orda su da axır” fikirləşdi.
“Bir dənə də qız olaydı indi…”
Sağlığında (daha doğrusu diri-diri basdırılmamışdan əvvəl) yatdığı qadınları xatırladı.
“Eybi yox. Bir az yatım dincəlim, təzə otaqlar taparam.”
Düşündü ki, otaqların birində qadın meyidi tapsa, əvvəl onunla sevişər, sonra da yeyər.
***
Sərdar yuxuda prezident sarayındakı eyş-işrət məclislərindən birini görürdü. Stolun tən ortasındakı iri qızıl sinidə, mitinqdə həbs olunan gənclərin içalatından hazırlanmış kabab varıydı. Prezident aparatının rəhbəri Amangəldi, DİN naziri Dılqantulu, FHN naziri Bardamqulu və digər vəzifəli şəxslər içalat kababını acgözlüklə ağızlarına təpirdilər. Araq sel kimi axırdı. Birdən hamı yediyini qaytarmağa başladı.
Əvvəl Amangəldi Dılqantulunun üstünə qusdu. Sonra Dılqantulu Bardamqulunun başına qusdu. Bardamqulu nəqliyyat naziri Xojagetdinin yaxasına qusdu. Xojagetdi isə Sərdarın qucağına qusdu. Sərdar əsəbləşib Xojagetdinin sifətinə, ağzının içinə qusdu. Birdən Amangəldi ayağa qalxıb nəsə qışqırmağa başladı. Hamı gördü ki, onun bir qolu yoxdur, obiri əlində isə tər-təmiz yalanmış, par-par parıldayan qol sümüyünü tutub, Sərdara tərəf silkələyir.
“Sən mənim qolumu yemisən alçaq!? Mənim qolumu!? Bu dəqiqə sümüyü sənə soxacam!”
Amangəldi əlində sümüklə Sərdarın üstünə cuman kimi, Sərdar yerindən götürülüb prezident sarayının dəhlizlərində qaçmağa başladı. Qaçdıqca halı pisləşirdi. Yaman pisləşirdi. Nəfəsini dərmək üçün ayaq saxladı və yaşıl-sarı rəngdə qatı mayeni, bahalı Aşxabad xalçasının üstünə ifraz etdi. Sonra yenə qusdu. Sonra yenə… Yenə…
Hövlnak yuxudan oyandı. Tər-su içində idi. Qusmağı gəlirdi, başı fırlanırdı. Üstü yapışqan mayeyə bulaşmışdı – deməli yuxuda doğrudan da qusubmuş. Ayağa qalxdı. İçi od tutub yanırdı. Yediyi çürümüş cəsəd mədəsini dağıdırdı. Qaynayaraq boğazına qədər qalxan axının qarşısını almaq iqtidarında deyildi. Əyilib tabutun içinə iki ağız qusdu. Hiss edirdi ki, gücü onu yavaş-yavaş tərk edir.
“Amangəldinin ətindən zəhərlənmişəm…” – Türkmənbaşı yenə qaytardı. Zağ-zağ əsirdi. “Hansı ağılla bu oğraşın qolunu yedim? Mənim ağzımı s…”
Taqəti qalmamışdı. Təzədən tabuta, qusmağın içinə uzandı. Beşcə dəqiqə sonra, qızdırma içində alışıb-yanan Sərdar qışqır-bağırla sayıqlamağa başladı. Bədəni 380 volt gərginliyin altındaymış kimi titrəyirdi. Əvvəl altına batırdı, sonra işədi.
Böyük Sərdar, əbədi prezident, sabitliyin qarantı, dahi rəhbər Niyazov Saparmurad Türkmənbaşı öz tabutunda – qusmağın, nəcisin, sidiyin içində ölürdü. O, gözlərdən uzaq, qaranlıq bir hücrədə can verirdi. Qonşu otaqda isə, iki saat əvvəl qolunu yediyi aparat rəhbəri Amangəldinin naqis cəsədi uyuyurdu. Sərdarın huşu tədricən yox olurdu. Ağrılar azalmış, qızdırması düşmüşdü və o, sadəcə olaraq səssiz-səmirsiz ölürdü.
Son nəfəsini verməmişdən qabaq, gözünə görünən səhnə isə bu oldu:
Bir qolu olmayan Amangəldi, obiri əlində par-par parıldayan qol sümüyünü tutub, Sərdara tərəf silkələyir və qışqırır:
“Sən mənim qolumu yemisən alçaq!? Mənim qolumu!? Bu dəqiqə sümüyü sənə soxacam!”
Əli Əkbər
Mövzuya dair forumda müzakirələr ↓
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı və ya … ?